Baanbrekend onderzoek heeft in regio IJsselland geleid tot betere acute zorg voor patiënten met pijn op de borst. De IJssellandse ambulances zijn tegenwoordig uitgerust met een ‘mini-laboratorium’, waardoor de ambulanceverpleegkundige ter plekke kan beoordelen of iemand wel of niet naar het ziekenhuis moet.
Stel je voor: Je krijgt opeens last van enorme stekende pijn in je borst. Je vertrouwt het niet en belt 112. De centralist aan de telefoon stuurt met spoed een ambulance. De ambulance is er snel en de ambulanceverpleegkundige start direct met verschillende onderzoeken. Ook stelt hij veel vragen. Hoe fijn is het als blijkt dat het niet nodig is om met spoed naar het ziekenhuis te moeten? Je bent gerustgesteld en kunt veilig thuisblijven! Dat scheelt een hoop stress en zorgen.
In de onze regio (IJsselland) is dit sinds begin dit jaar de praktijk, en met succes! Andere regio’s in het land, zoals Twente, Gooi- en Vechtstreek en Flevoland, passen deze nieuwe werkwijze nu ook toe. Het plan om dit in de rest van Nederland uit te rollen, ligt klaar. Onderzoekers Dr. Rudolf Tolsma (manager zorg - Ambulance IJsselland) en Dr. Marion Fokkert (onderzoeker Klinisch Chemisch Laboratorium Isala) vertellen trots over het FamouS Triage onderzoek dat hiertoe heeft geleid. Marion: ‘Na jarenlang onderzoek zijn we sinds januari daadwerkelijk anders gaan werken en zijn patiënten onderbouwd veilig thuisgebleven. Een enorme mijlpaal! Een verdere landelijke uitrol is de volgende stap.’
Bijkomend voordeel
De vernieuwde werkwijze zorgt niet alleen voor het veilig thuis kunnen blijven als blijkt dat er geen acute problemen zijn. Andersom zijn er ook patiënten die mildere klachten ervaren, maar wel daadwerkelijk acuut hulp in het ziekenhuis nodig hebben. Deze patiënten worden nu ook sneller gesignaleerd en meegenomen voor vervolgzorg.
Toenemende druk op de spoedeisende hulp
Jaarlijks komen in Nederland ongeveer 2 miljoen mensen op de Spoedeisende hulp terecht, waarvan 10% vanwege pijn op de borst. Naar verwachting zal dit aantal blijven stijgen. Van deze 200.000 patiënten blijkt echter 90 tot 95% geen acuut hartinfarct te hebben. ‘Hoe fijn is het als blijkt dat er geen sprake is van acute hartproblemen en de ambulanceverpleegkundige vertelt dat je gewoon veilig thuis kan blijven?’, vertelt Rudolf enthousiast.
De verwachting is dat 30% van de patiënten in de toekomst niet meer naar het ziekenhuis hoeft, wat landelijk een besparing van minstens €50 miljoen kan opleveren. ‘De beste zorg voor de patiënt blijft vanzelfsprekend het uitgangspunt, maar zo’n besparing is natuurlijk mooi meegenomen!’, aldus Rudolf.
Van onnodig vervoer naar baanbrekend onderzoek
Meer dan 15 jaar geleden ontstond het idee door de toenemende groei van het aantal patiënten met acute pijn op de borst waar met spoed een ambulance naartoe moest. De ambulanceverpleegkundige beoordeelde de patiënt en vrijwel altijd werd deze vervolgens meegenomen naar het ziekenhuis, omdat verder onderzoek nodig was. Vervoer door een ambulance en opname in het ziekenhuis is een enorm indrukwekkende en stressvolle gebeurtenis voor de patiënt, zijn of haar omgeving én een grote belasting voor de zorg. Laat staan de kosten die hierbij komen kijken. Achteraf bleek in het ziekenhuis ruim 90% van de patiënten geen acuut hartinfarct te hebben.
Apparaat waarmee troponine in het bloed wordt bepaald
Het FamouS Triage onderzoek
Ambulance IJsselland, Isala en Deventer Ziekenhuis zagen dat verandering nodig was. Het FamouS Triage onderzoek was een unieke samenwerking tussen ambulancezorg en ziekenhuizen, waarbij Ambulance IJsselland en Isala samen het initiatief namen. In meerdere fases van dit jarenlange onderzoek werden aanvankelijk alle patiënten nog naar het ziekenhuis vervoerd, maar in de laatste fase mochten patiënten bij wie dit veilig bleek, daadwerkelijk thuisblijven.
De HEART-score die hiervoor gebruikt is door ambulanceverpleegkundigen, bestaat uit verschillende elementen. Een combinatie van het verhaal over de klachten, een hartfilmpje (ECG), de leeftijd, bepaling van risicofactoren en een bloedmeting (troponinebepaling) helpen voorspellen of iemand verantwoord thuis kan blijven. ‘Het bloedonderzoek wordt gedaan met behulp van een handzaam apparaat’, legt Marion uit. ‘Normaal gesproken gebeurt dit in het laboratorium in het ziekenhuis, maar doordat de ambulances zijn uitgebreid met deze apparaten, kan deze bloedmeting thuis bij de patiënt plaatsvinden. Dit maakt deze nieuwe werkwijze bijzonder. Het ambulanceteam heeft eigenlijk een klein mini-laboratorium bij zich.’
Voordelen van thuisblijven
Rudolf: ‘Niet opgenomen hoeven worden in het ziekenhuis heeft veel voordelen voor de patiënt, het ziekenhuis en de ambulancezorg. Patiënten worden niet onnodig blootgesteld aan diagnostiek die mogelijk schadelijk is. Ook worden veel stress en zorgen voorkomen. Daarnaast is een ambulance weer sneller beschikbaar voor andere patiënten als iemand niet vervoerd hoeft te worden.’
‘Ook blijven bedden in het ziekenhuis vrij, wat capaciteitsproblemen en druk op de zorg beperkt. Bovendien bespaart thuisblijven kosten, biedt het meer comfort en gemak, vermindert het infectierisico's, verbetert het de kwaliteit van leven, vermindert het verstoring van het dagelijks leven en zorgt het voor gerichte zorg door ambulanceverpleegkundigen.’
Dr. Marion Fokkert en Dr. Rudolf Tolsma (foto 2021)
